Sentencje łacińskie na litery M i N
SENTENCJE NA LITERĘ M
Magistratum legem esse loquentem, legem autem mutum magistratum. - Urzędnik jest mówiącym prawem, prawo zaś niemym urzędnikiem.
Magna res est vocis et silentii temperamentum. - Wielką rzeczą jest wiedzieć, kiedy mówić i kiedy milczeć.
Magnus ille est, qui fictilibus sic utitur, quemadmodum argento. - Wielki jest, kto glinianymi naczyniami posługuje się tak, jak i srebrną zastawą. (Seneca, Listy moralne)
Magnus ille, qui in divitiis pauper est. - Wielki jest, kto będąc bogatym, żyje jak ubogi. (Seneca)
Maior reverentia e longinquo. - Większy szacunek z daleka. (Tyberiusz)
Mala mali malo mala contulit omnia mundo. - Całe zło świata wynikło z powodu jabłka.
Male nostro iure uti non debemus. - Nie powinniśmy źle korzystać z (przysługującego nam) prawa.
Malum est consilium, quod mutari non potest. - Zła jest narada, która nic nie może zmienić. (Publilius Syrius)
Malum est in necessitate vivere, sed in necessitate vivere necessitas nulla est. - Źle jest żyć w okowach konieczności, żadna jednak konieczność nie zmusza nas do życia (Seneca za Epikurem)
Manifesta non egent probatione. - (To, co) oczywiste nie wymaga dowodu.
Manifestum non eget probatione. - (To, co) oczywiste nie wymaga dowodu.
Manus manum lavat. - Ręka rękę myje.
Mater artium necessitas. - Potrzeba jest matką wynalazków.
Maxima debetur puero reverentia. - Dziecku należy się szczególny szacunek (nie należy gorszyć dzieci). (Juvenalis, Satyry)
Maximum ius saqepe maxima (est) iniuria. - Najwyższe prawo (najsurowsza kara) często bywa największą niesprawiedliwością.
Me nemo ministro fur erit. - Nie będę pomocnikiem złodzieja. (Juvenalis, Satyry)
Mea mihi conscientia pluris est quam omnium sermo. - Moje sumienie znaczy dla mnie więcej niż cała mowa. (Cicero)
Medici graviores morbos asperis remediis curant. - Lekarze leczą poważniejsze choroby ostrzejszymi środkami. (Curtius Rufus)
Medicus curat, natura sanat. - Lekarz leczy, natura uzdrawia.
Medio tutissimus ibis. - Najbezpieczniej chodzić środkiem; miej umiar we wszystkim (Ovidius)
Melius est ut scandalum oriatur, quam ut veritas relinquatur. - Lepiej jest dopuścić do skandalu, aniżeli odstąpić od prawdy.
Melius frangi quam flecti. - Lepiej się złamać, niż ugiąć.
Mendacem memorem esse oportet. - Kłamca potrzebuje (dobrej) pamięci. (Quintilianus)
Mens agitat molem. - Umysł porusza materią. (Vergilius)
Mens cuique deus. - Myśl dla każdego bogiem. (Heraklit z Efezu)
Mens regnum bona possidet. - Dobry umysł posiada królestwo; jest bogactwem. (Seneca)
Mens sana in corpore sano. - W zdrowym ciele zdrowy duch (umysł).
Meum pactum dictum. - Moim zobowiązaniem jest słowo.
Minime sunt mutanda, quae interpretationem certam semper habuerunt. - Jak najmniej należy zmieniać to, co zawsze miało jednoznaczną interpretację.
Mora trahit periculum. - Zwłoka pociąga za sobą ryzyko (zwiększa odpowiedzialność dłużnika).
Mors malum non est, sola ius aequum generis humani. - Śmierć nie jest złem, a jedynie prawem obowiązującym cały rodzaj ludzki. (Seneca)
Mors ultima linea rerum est. - Śmierć jest ostateczną granicą (wszystkich) rzeczy. (Horatius)
Mulier ideo bene olet, quia nihil olet. - Kobieta wtedy ładnie pachnie, gdy wcale nie pachnie (prostota jest ozdobą). (Cicero)
Mulieres in Ecclesiis taceant. - Kobiety mają milczeć w kościele. (św. Paweł)
Multa scelera legem et iudicem effugiunt. - Wiele zbrodni uchodzi przed prawem i sędzią.
Multi famam, conscientiam pauci verentur. - Wielu przejmuje się sławą, niewielu swoim sumieniem. (Plinius)
Mundi est propria virtus. - Cnota jest właściwością świata. (Cicero za Chryzypem)
Mundus vult decipi, ergo decipiatur. - Świat chce być oszukiwany, niech więc go oszukują.
Mus uni non fidit antro. - Mysz nie polega na jednej dziurze. (Plautus)
Musica delenit bestiam feram. - Muzyka łagodzi dziką bestię; łagodzi obyczaje.
Mutato nomine de te fabula narratur. - O tobie ta bajka mówi, choć pod zmienionym imieniem. (Horatius, Satyry)
SENTENCJE NA LITERĘ N
Nam hoc natura aequum est neminem cum alterius detrimento fieri locupletiorem. - Słuszne jest, aby nikt nie wzbogacił się z cudzej straty.
Nascetur ridiculus mus - [Góry w połogu legną,] a mysz się urodzi; o twórczości artystycznej (Horatius)
Natura horret vacuum. - Natura nie znosi próżni.
Natura nihil fit in frustra. - Natura nie robi nic na próżno.
Naturalia non sunt turpia. - To, co naturalne, nie przynosi wstydu.
Naturam expelles furca, tamen usque recurret. - Choćbyś widłami wypędzał naturę, ona i tak wróci. (Horatius, Listy)
Navigare necesse est, vivere non est necesse. - Żeglowanie jest koniecznością, życie nią nie jest (dewiza marynarzy). (Plutarch za Pompejuszem wielkim)
Ne bis in idem. - Nie dwa razy o to samo (nie wszczyna się procesu przeciw tej samej osobie w tej samej sprawie).
Ne eat iudex ultra petita partium. - Niech nie wychodzi sędzia ponad żądania stron.
Ne puero gladium. - Nie dawaj dziecku miecza.
Ne quid nimis. - Nic ponad miarę (zachęta do zachowania umiaru). (Solon)
Ne quis absens puniatur. - Nieobecny niech nie będzie karany.
Ne sutor supra crepidam iudicet. - Niech szewc nie ocenia tego, co jest powyżej trzewika. (Pliniusz Starszy)
Ne sutor supra crepidam iudicet. - Niech szewc nie ocenia tego, co powyżej trzewika (pilnuj szewcze kopyta).
Nec Hercules contra plures. - Na nic Herkules na wielu; siła złego na jednego.
Nec mortem effugere quisquam nec amorem potest. - Nikt nie może wymknąć się śmierci i miłości.
Nec possum tecum vivere, nec sine te. - Nie mogę żyć ani z tobą, ani bez ciebie. (Martial)
Nec verbum verbo curabis reddere fidus interpres. - Jako wierny tłumacz będziesz uważał, aby nie tłumaczyć słowo za słowo. (Horatius)
Necesse est multos timeat quem multi timent. - Wielu musi się bać ten, kogo wielu się boi. (Seneca za Decimusem Laberiuszem)
Necessitas non habet legem. - Konieczność nie zna prawa.
Neminem captivabimus nisi iure victum. - Nikogo nie uwięzimy, o ile nie zostanie pokonany prawem.
Neminem laedit, qui suo iure utitur. - Nikogo nie krzywdzi ten, kto korzysta ze swego prawa.
Nemo ante mortem beatus. - Nikogo nie można nazwać szęśliwym przed śmiercią. (Solon)
Nemo auditur propriam turpitudinem allegans (ad C785). - Powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany.
Nemo dat quod non habet. - Nie da, kto nie ma.
Nemo debet lucrari ex alieno damno. - Nikt nie może wzbogacać się z cudzej szkody.
Nemo enim in persequendo deteriorem causam, sed meliorem facit. - Dochodzenie sprawy przed sądem nie może pogorszyć, lecz jedynie polepszyć sytuację powoda.
Nemo est casu bonus. - Nikt nie jest dobry przypadkiem (moralna doskonałość wymaga pracy). (Seneca, Listy moralne)
Nemo est iudex in propria causa. - Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie.
Nemo ex suo delicto meliorem suam condicionem facere potest. - Nikt nie może poprzez własny występek (delikt) uczynić lepszym swego położenia.
Nemo iudex idoneus in propria causa. - Nikt nie jest odpowiednim sędzią we własnej sprawie.
Nemo iudex idoneus in re sua. - Nikt niech nie sądzi we własnej sprawie.
Nemo liber est qui corpori servit. - Nie jest wolny kto jest niewolnikiem (swojego) ciała.
Nemo nisi mors. - Nic prócz śmierci (nas nie rozdzieli) (napis na obrączce)
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet. - Nie można przenieść na drugiego więcej praw, niż ma się samemu.
Nemo pro parte intestatus decedere potest. - Nikt nie może umrzeć częściowo z testamentem, częściowo bez testamentu.
Nemo propheta in patria sua. - Nikt nie jest prorokiem we własnej ojczyźnie.
Nemo punitur pro alieno delicto. - Nikt nie może ponieść kary za cudze przestępstwo.
Nemo regere potest nisi qui et regi. - Tylko ten potrafi rządzić, kto umie być posłusznym władzy. (Seneca, O gniewie)
Nemo sapiens nisi patiens. - Nie jest mądry, kto nie jest cierpliwy.
Nemo sine vitiis est. - Nikt nie jest bez wad.
Nemo surdior est quam is qui non audiet. - Nikt nie jest bardziej głuchy niż ten, kto nie słucha.
Nemo testis idoneus in propria causa. - Nikt nie jest odpowiednim świadkiem we własnej sprawie.
Nemo timendo ad summum pervenit locum. - Nikt nie zdobywa szczytu bojąc się. (Publilius Syrus)
Nervus belli pecunia. - Pieniądz jest nerwem wojny. (Cicero)
Nescit vox missa reverti. - Słowo, które raz wyleciało, nie potrafi wrócić (należy zachować ostrożność przed opublikowaniem czegoś). (Horatius, Listy)
Nihil ab omni parte beatum est. - Nie ma czegoś dobrego pod każdym względem.
Nihil agere delectat. - Nic nie robić jest rzeczą przyjemną. (Cicero)
Nihil difficile amanti esse puto - Twierdzę, że dla kochającego nic trudnego. (Cicero)
Nihil est in intellectu quin prius fuerit in sensu. - Nie ma nic w umyśle, czego by przedtem w zmysłach nie było (z Arystotelesa)
Nihil est incertius volgo. - Nie ma nic mniej pewnego od (przychylności) tłumu. (Cicero)
Nihil nobis metuendum est, praeter metum ipsum. - Nie mamy czego się bać, poza samą bojaźnią. (Caesar)
Nihil probat, qui nimium probat. - Nie udowadnia niczego, kto dowodzi zbyt wiele.
Nihil tam absurde dici potest, quod non dicatur ab aliquo philosophorum. - Nic tak niedorzecznego nie można powiedzieć, czego by już jakiś filozof nie powiedział. (Cicero)
Nihil tam munitum quod non expugnari pecunia possit. - Nie ma nic tak silnego, czego nie mogłyby pokonać pieniądze. (Cicero)
Nil agit exemplum litem quod lite resolvit. - Niewiele wart przykład, który rozwiązuje spór nowym sporem.
Nil desperandum. - Nie należy tracić nadziei. (Horatius, Pieśni)
Nil homini certum est. - Dla człowieka nie ma nic pewnego. (Ovidius, Żale)
Nil nisi bene. - Mów dobrze lub wcale.
Nil recte sine exemplo docetur. - Nie można prawidłowo uczyć bez przykładu.
Nisi credideritis, non intelligetis. - Dopóki nie uwierzysz, nie zrozumiesz. (Św. Augustyn)
Noli equi dentes inspicere donati. - Darowanemu koniowi nie zagląda się w zęby. (Św. Hieronim)
Noli simul flare sobereque. - Nie gwiżdż i nie pij jednocześnie.
Noli turbare circulos meos. - Nie zamazuj moich kół (nie przeszkadzaj mi w pracy
Nolunt, ubi velis, ubi nolis, cupiunt. - Kiedy chcesz, odmawiają, kiedy nie chcesz, pragną (o kobietach
Nomina stultorum parietibus haerent. - Imiona głupców oblepiają ściany; głupcy często pokazują się publicznie.
Nomina sunt odiosa. - Nie należy wymieniać nazwisk. (Cicero)
Non est ad astra mollis e terris via. - Nie ma łatwej drogi z ziemi do gwiazd. (Seneca)
Non est beatus, esse se qui non putat. - Nie jest szczęśliwy, kto się za takiego nie uważa. (Seneca za Publiliuszem Syrusem)
Non est viri timere sudorem. - Nie wypada mężczyźnie obawiać się trudu. (Seneca)
Non ex regula ius sumatur, sed ex iure quod est regula fiat. - Reguły nie tworzą prawa, lecz się z niego wywodzą.
Non exemplis, sed legibus iudicandum est. - Należy orzekać na podstawie ustaw, a nie naśladować wcześniejsze rozstrzygnięcia.
Non mortem timemus, sed cogitationem mortis. - Nie śmierci się boimy, lecz myśli o śmierci. (Seneca, Listy moralne)
Non nova, sed novae. - Nie nowa rzecz, ale w nowy sposób przedstawiona.
Non numeranda, sed ponderanda sunt argumenta. - Argumenty należy oceniać nie wedle ich liczby, ale wagi.
Non omne licitum honestum est. - Nie wszystko, co dozwolone, jest godziwe.
Non omne quod licet honestum est. - Nie wszystko co jest dozwolone, jest uczciwe. (Corpus Iuris Civilis)
Non omne quod licet honestum est. - Nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe.
Non omne quod nitet aurum est. - Nie wszystko złoto co się świeci.
Non omnes eadem mirantur amantque. - Nie wszyscy to samo podziwiają i kochają. (Horatius)
Non omnes possumus omnia. - Nie wszyscy możemy wszystko. (Vergilius)
Non omnis vox iudicis iudicati continet auctoritatem. - Nie każda wypowiedź sędziego ma moc wyroku.
Non progredi est regredi. - Nie czynić postępów to cofać się.
Non qui parum habet, sed qui plus cupit, pauper est. - Ubogi jest nie ten, kto mało ma, lecz ten, kto chce mieć więcej.(Seneca, Listy moralne)
Non scholae, sed vitae discimus. - Uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia. (parafraza Seneki)
Non semper erit aestas. - Nie zawsze będzie lato (przygotuj się na trudniejsze czasy).
Non semper Saturnalia erunt. - Nie zawsze trwać będą Saturnalia (nie co dzień jest święto).
Nosce te ipsum. - Poznaj samego siebie.
Nostrum est iudicare secundum allegata et probata. - Powinniśmy sądzić zgodnie z przedłożonymi i pewnymi [dowodami].
Notoria non egent probatione. - (Fakty) powszechnie znane nie wymagają dowodu.
Nulla dies sine linea. - Ani jednego dnia bez kreski (pracy); dzień bez pracy jest zmarnowany. (Apelles)
Nulla iniuria est, quae in volentem fiat. - Nie wyrządza się krzywdy chcącemu.
Nulla pactione effici potest, ne Bolus praestetur. - Umową nie można wyłączyć odpowiedzialności za podstęp.
Nulla poena sine culpa. - Nie ma kary bez winy.
Nulla poena sine lege. - Nie ma kary bez podstawy prawnej.
Nulla regula sine exceptione. - Nie ma reguły bez wyjątku.
Nulla res carius constat quam quae precibus empta est. - Nie ma droższej rzeczy nad kupioną prośbami. (Seneca)
Nulla servitus turpior est quam voluntaria. - Nie ma niewoli haniebniejszej niźli dobrowolna. (Seneca)
Nulla sine Deo mens bona est. - Bez Boga żadna myśl nie jest dobra. (Seneca)
Nulla sors longa est, dolor et voluptas invicem cedunt. - Nie ma nic stałego, cierpienie i przyjemność następują kolejno po sobie.
Nullum crimen sine culpa. - Nie ma przestępstwa bez winy.
Nullum crimen sine lege. - Nie ma przestępstwa bez podstawy prawnej.
Nullum est iam dictum quod non dictum sit prius. - Nic nie jest powiedziane, co nie byłoby powiedziane wcześniej. (Terentius)
Nullum magnum ingenium sine mixtura dementiae fuit. - Nie było wielkiego geniuszu bez domieszki szaleństwa. (Aristoteles)
Nullum malum est sine aliquo bono - Nie ma zła bez jakiegoś dobra. (Plinius)
Nullum saeculum magnis ingeniis clausum est. - żaden wiek nie jest zamknięty na wielkie talenty. (Seneca)
Nullum tributu sine lege. - Nie ma podatku bez ustawy.
Nullus agenti dies longus est. - Dla pracującego żaden dzień nie jest długi. (Seneca)
Nullus est liber tam malus ut non aliqua parte prosit. Nie ma książki tak złej, że z żadnej części nie ma pożytku. (Pliniusz Młodszy) -
Nullus idoneus testis in re sua intellegitur. - Nikt nie może być wiarygodnym świadkiem we własnej sprawie.
Nullus videtur dolo facere, qui suo iure utitur. - Uważa się, że nie działa podstępnie ten, kto korzysta ze swego prawa.
Num barbarorum Romulus rex fuit? - Czyżby Romulus był królem barbarzyńców? (Cicero)
Numquam aliud natura, aliud sapientia dicit. - Nigdy natura nie mówi innej rzeczy, niż mądrość.
Nunc est bibendum. - Teraz pijmy [nadeszła chwila radości]. (Horatius, Pieśni
